DİL - EDEBİYAT-TARİH
SES BİLGİSİ
1. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde "ünsüz düşmesine" uğramış birden çok sözcük kullanılmıştır?
A) Sevginin küçücük görünümünden sıcacık bir hikâye çıkardığını görmüştüm.
B) Ufacık dedikodular bile büyük bir aileyi dağıtmak için yeterli olur.
C) Evlerin minicik saçaklarından yere kadar buzlar sarkıyordu.
D) Araba, büyücek bir binanın önünde sarsılarak durdu.
E) Mahallenin daracık sokaklarında çeşitli oyunlar oynardık.
2. Aşağıdaki dizelerin hangisinde altı çizili sözcükte "ünsüz türemesi" görülmektedir?
A) Bu ciddi bir konu, pek dedikodu değil
B) Allı turnam bizim ile uğrarsan
C) Telli duvaklı gelin olmak hepsinin hayaliydi.
D) Mutluluk hazzını tatmak için tüm acılara katlandı.
E) Şiirin özelliği de zor anlaşılır olmasıdır.
3. Sonu sert ünsüzle biten tek heceli sözcüklerde genellikle ünsüz değişimi olmaz.
Aşağıdaki sözcüklerin hangisi bu kurala aykırı bir örnektir?
A) Ek B) Çat C) Yurt D) At E) Maç
4. Süreksiz sert ünsüzlerle (p, ç, t, k) biten sözcükler ünlü ile başlayan ek aldıklarında ünsüz değişimi (yumuşama) olur.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bu kurala aykırı bir sözcük kullanılmıştır?
A) Bir kez doğan bir daha ölmez inancım bu.
B) Bu gerçeği bilişimdendir baş eğişim.
C) Varlık sebebim, gerçek yaşama sevincimsin
D) Seçtim hürriyeti kaderimi zorlayarak
E) Aşk dedim, kendimi buldum kendim.
5. Sonu sert ünsüzle biten sözcükler ünlü ile başlayan ek aldığında, ünsüz değişimine (yumuşama) uğrarlar.
Aşağıdaki dizelerin hangisinde bu kurala aykırı bir sözcük kullanılmıştır?
A) Sevecen olacaksın yaşarken bu hayatı
B) Yağmur bulutları gitmiyor başımdan bir türlü
C) Sevin bütün insanları, bir dünya kurun
D) Şu gizemli yaşamda hep seninle varım
E) Olsun sığınacağın yer, bir gönülhanesi
6. Kervansaraylardan (I)ayrılıyor ve yolculuğumuzun ikinci durağı Şuayipşehri'ne doğru, tozu dumana kata kata (II)ilerliyoruz. (III)Söylendiğine göre, yirmi kilometre yolumuz var. Ama bildiğimiz yirmi kilometrelik yollara (IV)benzemiyor. Toz fırtınası yolculuğumuza (V)kılavuzluk ediyor.
Yukarıdaki parçada numaralanmış sözcüklerin hangi ikisinde "ünlü daralması" vardır?
A) I. ve II. B) II. ve IV. C) III. ve IV. D) IV. ve V. E) I. ve III.
7. Aşağıdaki dizelerin hangisinde "ünsüz değişimi" ne örnek bir kullanım vardır?
A) İki çeşme oldu özleminle gözlerim
B) Sen ki baştanbaşa neşe dolusun şimdi
C) Sevgi sınırsız bir minyatürdür tablo örneği
D) Yeni bir hayata niye başladın, nasıl başladın?
E) İstanbul denince hep seni yaşıyorum.
8. Ortalık ağarıyor, şehrin alanı, gittikçe doluyordu.
Bu cümlede altı çizili sözcüklerde görülen ses olayları sırasıyla aşağıdaki seçeneklerden hangisinde verilmiştir?
A) Ünlü Daralması – Ünsüz Benzeşmesi
B) Ünsüz Değişimi – Ünsüz Benzeşmesi
C) Ünsüz Değişimi – Ünsüz Türemesi
D) Ünlü Düşmesi – Ünsüz Değişimi
E) Ünsüz Türemesi – Ünlü Düşmesi
9. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde "ünsüz benzeşmesi" ne örnek bir kullanım yoktur?
A) Bu saatte açık lokanta bulabilir miyim diye sormamalısın.
B) Ara sokaktaki lokantaya gitmeli ve alinazik yemelisin.
C) Bilmediğiniz bir kentte adres bulmak çok zordur.
D) Efsanelerin nasıl yaşatıldığını kendi gözlerinizle görmelisiniz.
E) Sonunda açlıktan bayılmak üzereyken bir lokanta bulursunuz.
10. Topu topu bir tane yol vardı, nasıl (I)kayboldunuz, diye sormayın, bunu başardık. Örneğin yol birdenbire ikiye (II)ayrılıyordu ve biz hiç aksatmadan yanlış yola (III)giriyorduk. Bir süre (IV)ilerledikten sonra, toprağında çalışan bir köylü görüyor, ondan tarif alıyor doğru yöne (V)dönüyorduk.
Yukarıdaki parçada numaralanmış sözcüklerden hangisinde hem "ünlü düşmesi" hem de "ünsüz değişimi" vardır?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
11. Aşağıdaki dizelerin hangisinde "ünsüz benzeşmesine (sertleşme)" örnek bir kullanım yoktur?
A) O tahtalar, çamaşırlar da geçti, yok hâlim.
B) Çalışmadın, beni hep bunca yıl çalıştırdın.
C) Canavarlar kaçıyormuş gibi gür bir doludan.
D) Ayakta sallanışım zorladır, Allah bilir.
E) Hacı Kalfa, çatkın çehresini daha da çatıyor.
12. Aşağıdaki dizelerin hangisinde ulama yoktur?
A) Bir dost bulamadım, gün akşam oldu.
B) Abdal oldum, şal giyindim bir zaman
C) Dalgın duyuyor rüzgârın ahengini dal dal
D) Baktım süzülüp geçti açıktan iki sandal
E) Geçmiş gecelerden biri durmakta derinde
13. Aşağıdaki cümlelerde altı çizili sözcüklerden hangisinde "ünsüz türemesi" yoktur?
A) Sert, şiddet yüklü ve heyecanlı insanlardı bunlar.
B) Kutsal bildikleri her şeyi reddetmişlerdi.
C) Gazete haberinden sonra olayın sırrı çözülmüştü.
D) Çin Seddi binlerce yıldır ayakta duruyor.
E) Son sorunumuzu da amcam halletmişti.
14. Aşağıdaki dizelerin hangisinde birleşik sözcük oluşurken bir ünlü düşmesi gerçekleşmiştir?
A) İnanılmaz biçimde gönlü bu şehirde kaldı.
B) En yakın arkadaşına devretmişti masadaki yerini
C) Her şey öyle yeni ki burda, beynin tazelenir.
D) Biliyor musun şehrin caddelerinde ruhunu bıraktı.
E) Kolunu kaldırırsan bütün sihri uçar gider.
15. Aşağıdaki dizelerin hangisinde "ünsüz düşmesi"ne örnek bir sözcük kullanılmıştır?
A) Ömrüm, İstanbul'da rüyada gibi geçsin
B) Sevmeyi senin sözlerinden öğrendim
C) Ne yapsam, neylesem çilem dolmuyor
D) Boğaz kıyısında bir büyük sofradır gönlüm
E) Sıcacık özlemim at koşturuyor zamanda
16. Bazı sözcükler küçültme eki alırken ünlü türemesi görülebilir.
Aşağıdaki dizelerin hangisinde bu kurala örnek bir kullanım vardır?
A) Sen benim biricik muhabbetimsin hayatta
B) Ne söylesem sevdiceğim sana az gelir.
C) Yaşanmıyor senden ayrı küçücük bir günüm
D) Ufacık aynalardan bile taşıyor güzelliğin
E) Varılabilecek en son durak, bıçak sırtı
17. "-n sesi" hem kaynaştırma harfi hem de ikinci tekil iyelik eki olarak kullanılabilir.
Aşağıdaki dizelerin hangisinde "-n sesi" kaynaştırma harfi olarak kullanılmıştır?
A) Şu âlemde bulamadım vefanı
B) Yeşil türbesini gezdik dün akşam
C) Ben severim, eller sürer safânı
D) Safadır, senin uğruna bana can vermek
E) Be insafsız, az mı çektim cefânı!
18. Yürürken kuru bir yaprağı eziyor. (I)Sesini duyamıyorum (II)ezildiğini göremiyorum. (III)Yaptığını beğenmediğim için de (IV)yüzüne bakmamıştım, (V)gelmesine dayanamamıştım.
Yukarıdaki parçada numaralanmış sözcüklerden hangisi hem ikinci, hem üçüncü kişiyi çağrıştıracak biçimde kullanılmamıştır?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
19. Etrafımda dalgın uyuyan ve ıstırapla kıvranan çehrelerin yerini, çocukluk yıllarımın saadetini yapan yüzler alıyor.
Bu cümlede aşağıdaki ses olaylarından hangisi görülmektedir?
A) Ünsüz değişimi
B) Ünlü daralması
C) Ünsüz benzeşmesi
D) Ünlü düşmesi
E) Ünsüz düşmesi
20. Aşağıdaki dizelerin hangisinde yansıma sözcüklere yer verilmiştir?
A) Dokunur denize şıp şıp martı kanatları
B) Yıllar yılı sahilde durup bekliyorum
C) Bir pembe ışıksın vuruyorsun camlara
D) Vuslatından hani bir saniye ayrılmayayım
E) Gözlerin çığ gibi baştanbaşa bir canlı resimdir.
21. Sonu sert ünsüzle (p, ç, t, k) biten bazı sözcükler, ünlü ile başlayan bir ek aldıklarında sert ünsüz yumuşar (b, c, d, g, ğ olur). Bazı tek heceli sözcüklerde bu durum gerçekleşmez.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ünsüz değişimi olmamıştır?
A) Kolunu Nihal'in okşadığı paltom çalınmıştı.
B) O günden sonra çöpümüzü bile almıyordu.
C) Pencerenin yüksekliği bir metre bile değildi
D) Odun kömür kırma işine de katlanacağız artık
E) Kaynağı, koruyucu kullanmadan yapmıştı.
22. Adanın önüne gemiler gelince keçiler kayalıkların üstüne dizilip seyre çıkıyorlar onları. Gemiciler de derde deva diye keçileri yakalayıp götürüyorlar.
Yukarıdaki parçada aşağıdaki ses olaylarından hangisi yoktur?
A) Ünsüz Benzeşmesi (Sertleşme)
B) Ünsüz Değişimi (Yumuşama)
C) Ünlü Daralması
D) Ünlü Düşmesi (Hece Düşmesi)
E) Ulama
23. Türkçe sözcüklerde iki ünlü yan yana gelmez, iki ünlü sesin yan yana gelmesini gerektiren durumlarda araya kaynaştırma harfleri (y, ş, s, n) girer.
Buna göre, aşağıdaki cümlelerde altı çizili sözcüklerden hangisinde kaynaştırma harfi yoktur?
A) İlk keçiyi keser kesmez fırtına çıkıyor.
B) Üstünde yılan uyuyan adamı büyülemişti.
C) Kuşun kanadının altında da olsam beni bulur.
D) Adamsa düzgün düzgün soluk alarak uyuyordu.
E) Ötedeki çınarın altındaki kanepeye oturdu.
24. Bir iki gün şehre gitse demir kır atı (I)huysuzlanıyor, (II)tepiniyor, yanına gidenleri korkunç bir öfkeyle (III)ısırıyor, (IV)tekmeliyor ve yem (V)yemiyordu.
Yukarıdaki parçada numaralanmış yüklemlerden hangilerinde ünlü daralması vardır?
A) I. ile II. B) II. ile III. C) III. ile IV. D) IV. ile V. E) II. ile IV.
CEVAP ANAHTARI
1-A 2-D 3-C 4-D 5-A 6-B 7-C 8-B 9-D 10-A 11-C 12-E 13-A 14-B 15-E 16-A 17-B 18-E 19-D 20-A 21-B 22-A 23-D 24-D
SES BİLGİSİ TEST 2
1. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde "ünsüz türemesine" örnek sözcük kullanılmıştır?
A) Aldığın hazzın başka bir hazza benzemediğini keşfedersin.
B) Bütün tüllerinin parçalanmasına razı olmak gerekir.
C) Herkes yakalamaktan korkarak kovalar aşkı
D) Kendi varlığını da seversin bir başkasını severken
E) Kendi iç dünyana da tutkunsundur artık âşık olunca
2. Aşağıdaki dizelerin hangisinde, türetilirken "ünlü düşmesi" ne uğramış bir sözcük kullanılmıştır?
A) Saat dokuz sularında
İnanılmaz bir özlem bağrımı deldi
B) Ateş nehrinde gençliğimin
Bir bahar gibi patladın Ankara
C) Boynumda gül madalyonu
Şiirimde gök kuşağı oldun
D) Aşkım ulaşılmaz bir pembe mektuptur
O uzak, eski rüzgârlarında savrulur.
E) Benim önerilerim akla ve bilime dayalı
Miraslar kedilere paylaştırılsın
Şehitler tepesi boş değil
Toprağını kahramanlar bekliyor
Ve bir bayrak dalgalanmak için
Rüzgâr bekliyor
3. Yukarıdaki dizelerde aşağıdaki ses olaylarından hangi ikisi görülmektedir?
A) Ünlü daralması – ünsüz benzeşmesi
B) Ünsüz değişimi – ünlü daralması
C) Ünsüz düşmesi – ünsüz benzeşmesi
D) Ünsüz benzeşmesi – ünsüz değişimi
E) Ünsüz türemesi – ünlü daralması
4. Aşağıdaki dizelerin hangisinde "ulama"ya örnek bir kullanım yoktur?
A) Hiç kimsenin açtırma elini, ne olur!
B) Eksik etme yardımını sessiz veriver!
C) Her ne ararsak arayalım kendi içimizde
D) Sözcüklerde kaldı hoşgörünün manası
E) Süresiz özleminden cayır cayır yanıyorum
Âlemde güzeller padişah olsa
Ona hizmet eden kul incinir mi?
Alçak uçan, taştan taşa dokunur
Dalgası çok olan sel incinir mi?
5. Yukarıdaki dörtlükte aşağıdaki ses olaylarından hangi ikisi görülmektedir?
A) Ünlü düşmesi – ünlü daralması
B) Ünsüz benzeşmesi – ünsüz düşmesi
C) Ünsüz değişimi – ünsüz benzeşmesi
D) Ünsüz değişimi – ünsüz düşmesi
E) Ünsüz türemesi – ünlü düşmesi
6. Aşağıdaki dizelerin hangisinde "ünlü daralmasına örnek kullanım vardır?
A) Bize ne kara bir köpeğin ölümünden
B) Öyle sıkı germişiz ki iplerimizi, susarız
C) Susarız konuşacağımız vakte kadar
D) Biz konuşalım diye konuşur herkes
E) Şükür ki kulakları mühürlenmişlerden değiliz
7. Sert ünsüzlerle (p, ç, t, k) biten sözcükler, ünlü ile başlayan ek aldıklarında son sesteki sert ünsüz yumuşar.
Aşağıdaki dizelerin hangisinde bu kurala uymayan bir sözcük kullanılmıştır?
A) Korunaklı değilim, katran sürdüm başıma
B) Koruklardan ilâç yapma sanatı verilmiştir.
C) Benim ağıdım bitti, sizinki uzun sürer
D) Bir ayağında kara yalaz var sevgilimin
E) Sanki yeniden bu şehrin sokaklarındayım.
8. Aşağıdaki dizelerin hangisinde "ünsüz benzeşmesi"ne örnek bir kullanım vardır?
A) Salıncaklarda baş dönmesi yabancı bana.
B) Her çocuk kendine imrendiği için kaybolur.
C) Korkum ilk adımın unutkanlığında kaldı.
D) Bir ömür ne kadar da fotoğraf albümü gibi.
E) Şimdi çıksam parka küçük çocuklar ordadır.
9. Aşağıdaki dizelerin hangisinde "ünsüz değişimi"ne örnek bir kullanım vardır?
A) Neden sonra değiştiğimi anlıyorum.
B) Geri dönmeyen sesler var şu bağbozumunda.
C) Yıllar ne kadar meraklıymış ayrılıklara.
D) Üzerinden neşeyle uçuşur çocuksu gelin.
E) Bilinmezlikle unutulur tüm acılar günbegün
10. (I)Geleceğiniz yere geldik, der muavin, İner lâkin ne deniz vardır, ne martı sesi. Bir eve varır, yaşlı bir adam (II)karşılar kendisini. "Biz de (III)merak etmeğe (IV)başlamıştık." Şaşırır, (V)ocağın karşısını işaretleyerek "oturun" der yaşlı adam.
Yukarıdaki parçada numaralanmış sözcüklerin hangisinde herhangi bir ses olayı yoktur?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
11. Aşağıdaki cümlelerde altı çizili sözcüklerin hangisinde, diğerlerinden farklı bir ses olayı vardır?
A) Konakta hiç bekletmeden paşanın yanına aldılar onu.
B) Zenci hizmetkârla birlikte hepsi de binadan çıktılar.
C) Kuşları rahatsız etmemek için kimse evden çıkmıyordu.
D) Sağ taraftaki boş arsalarda askerler talim yapıyorlar.
E) Hikmet Bey, kahvesini bitirmeden ayağa kalktı.
12. Aşağıdaki cümlelerde altı çizili sözcüklerden hangisinde, diğerlerinden farklı bir ses olayı vardır?
A) Onların çoğunu ta bebekliğinden tanırdı.
B) Masanın arkasındaki koltuğa oturmuştu.
C) Çocuk bir türlü utangaçlığını yenemiyordu.
D) Suçu paylaşmanın tadına varıyorlardı.
E) Yanımdaki yatakta başka bir hasta yatıyor.
13. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde, ünlü düşmesine (hece düşmesi) örnek bir sözcük kullanılmamıştır?
A) Selamlaşma faslını kısa kesmek istiyorum.
B) Genç adam başını sallayıp elindekini gösterdi.
C) Annesi kendi derdiyle gittikçe yalnızlaşıyordu.
D) Evi yerinden sarsan bir ağırlıkla devrildi.
E) Karnından fışkıran kan odanın ortasında birikti.
14. İsim tamlamalarında tamlayan ünlü ile bitiyorsa araya "n" kaynaştırma harfi getirilir.
Aşağıdaki cümlelerden hangisinde bu kurala uymayan bir isim tamlaması vardır?
A) Hemşirenin korkusu her gün biraz daha artıyor.
B) Hayatının o ana kadarki öyküsünü anlattı.
C) Neyin nesidir bunlar bir türlü anlamıyorum.
D) Delikanlının çantasında hiçbir şey yoktu.
E) Odanın kapısını aralayarak içeri baktı gizlice.
Sadece günün o (I)vaktini (II)yaşıyor
Çatalının (III)ucuyla (IV)tabağındaki peyniri (V)yiyor.
15. Yukarıdaki parçada numaralanmış sözcüklerin hangi ikisinde "ünlü daralması" vardır?
A) I. ile II. B) II. ile III. C) III. ile IV. D) II. ile V. E) I. ile V.
(I)Coşkulandım da içimden (II)göğe uçmak geliyor.
(III)Mutluluğu yok (IV)eden gönlü karartan (V)derdi sıkmak geliyor.
16. Yukarıdaki dizelerde numaralanmış sözcüklerden hangisinde diğerlerinden farklı bir ses olayı vardır?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
(I)Kaynıyor sevgi, akımlar (II)akıyor
Özdeki sırrı göze (III)yansıtıyor
Sade sözle anlatması güç (IV)oluyor
Aşk, hayata yeni anlam (V)katıyor
17. Yukarıdaki dizelerde numaralanmış sözcüklerden hangisinde, ünlü daralması vardır?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
18. Bizler, dışımızda (I)gelişen genellikle basit (II)diyebileceğimiz olaylara (III)gösterdiğimiz ilgiyi, kendi (IV)zihnimizde kopan fırtınalara, çakan (V)şimşeklere karşı gösteremiyoruz.
Yukarıdaki parçada numaralanmış sözcüklerden hangisinde, ünlü daralması vardır?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
19. (I)Kayıktaki adam (II)yavaşça kürekleri denize indirdi. İnce bir sisin (III)ardında bir ada ortaya (IV)çıktı. (V)Sağa sola yorgun bakıyordu.
Yukarıdaki numaralanmış sözcüklerden hangisinde ünsüz değişimi (yumuşama) vardır?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
20. Kitap (I)çocuğun kavrayış (II)gücünün ötesinde derin ve büyülü bir dünyanın kapılarını açıyor okuruna. Rengârenk kapağı ile ilk (III)bakışta (IV)gerçekten de yalnızca çocukların ilgisini uyandıran bu kitap okuru başka dünyalara (V)sürüklüyor.
Yukarıdaki parçada numaralanmış sözcükler ses olayları bakımından eşleştirilirse, hangisi bu eşleştirmenin dışında kalır?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
21. Bir şeylerin, tüm (I)adlarına ve uyandırdıkları (II)çağrışımlara karşın, eninde sonunda (III)değişebileceğini umut etmiştik. O aynaya (IV)farklı bir gözle bakmanızı (V)sağlayacak bir şeyler bekliyoruz.
Yukarıdaki parçada numaralanmış sözcüklerden hangisi, türetilirken ünlü kaybına uğramıştır?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
22. Bir ara elerin bir (I)karanlıkta kalmış, önündeki mavi çiçek (II)keskin bir (III)ışığın ortasına (IV)oturmuş, mavisi (V)büyüdükçe büyümüştü.
Yukarıdaki parçada numaralanmış sözcüklerden hangilerinde ünsüz benzeşmesi (sertleşme) yoktur?
A) I. ile II. B) II. ile III. C) II. ile IV. D) III. ile IV. E) IV. ile V.
23. Aşağıda cümlelerin hangisindeki altı çizili sözcük, ek alırken bu sözcüğün ünsüzlerinden biri düşmüştür?
A) Yılan başını azıcık kaldırıp onlara baktı.
B) Anne, yavrunun ağzına yiyeceği yavaşça verdi.
C) İnsanoğlu hele bir aç kalsın da gör
D) Küçücük bir dalga kayığı sallasa adam düşecekti.
E) Balıklar al bir çizgide parlayıp suya girdi.
CEVAP ANAHTARI
1-A 2-D 3-B 4-D 5-C 6-D 7-B 8-C 9-A 10-B 11-C 12-E 13-B 14-C 15-D 16-A 17-A 18-B 19-C 20-E 21-B 22-D 23-D
SES BİLGİSİ TEST 3
1. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ulama vardır?
A) Uzun ve ıssız kış gecelerinde yaşayacağı yalnızlığı biliyor.
B) O sonsuz kederi daha şimdiden hissediyordu burada
C) İnsansız, unutulmuş köylerden geçiyordu tren.
D) Her yerde hayatını karartan o eksik cümlenin izlerini görüyor.
E) Birbirlerini yalnızca baba oğul gibi sevecekti onlar.
2. Bunu, düğünden bir gün önce konağında uzun bir aradan sonra yeniden karşılaştıklarında hissetmiş.
Bu cümlede aşağıdaki ses olaylarından hangisi yoktur?
A) Ünsüz Değişimi (Yumuşama)
B) Ünlü (Hece) Düşmesi
C) Ünsüz Benzeşmesi (Sertleşme)
D) Ünsüz Türemesi
E) Ulama
3. Aşağıdaki cümlelerden hangisinde, ünlü daralmasına örnek olabilecek bir sözcük yoktur?
A) Sözünü ettiği huzurun ne olduğunu şimdi kavrıyordu.
B) Coşkulu parçalar geçtiğinde içi sızlıyordu.
C) Bir köşeye oturarak onun konuşmalarını dinliyordu.
D) Babasının sesinde bir sitem duymayı bekliyordu.
E) Haliç'te gül kokusu, tuzlu deniz kokusuna karışıyordu.
4. Aşağıdaki cümlelerde altı çizili sözcüklerin hangisinde kaynaştırma harfi yoktur?
A) Şarkı o olağanüstü aşkın ifadesi haline gelmiştir.
B) Kendisini acemice, babasının kollarına bırakmıştı.
C) İz bırakan bir dostlukları ya da düşmanlıkları olmayacaktı.
D) Sanki kasları, çizgilerini taşımakta güçlük çekiyordu.
E) O muhteşem tebessümüyle ama üzgün bir sesle konuştu.
5. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde, ünlü (hece) düşmesine örnek olabilecek bir sözcük yoktur?
A) Gönül rahatlığına kavuşmuş olarak oradan ayrıldı.
B) Bütün sabrına rağmen sinirlenmişti Cevat Bey.
C) Aklının ermediği işler hakkında fikir yürütüyor.
D) Cümleyi tamamlamak için ikisi de fırsat kolluyor.
E) İnsanın ömrünü yakınlık duymadığı biriyle geçirmesi zordur.
6. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ünsüz değişimine (yumuşama) örnek olabilecek bir sözcük yoktur?
A) Hiçbir sevinci tam olarak yaşatmamaya kararlıydı.
B) Onun huzuru ve mutluluğu için her zaman dua ediyordu.
C) Hayatına ve geleceğine güven duyarak tedirginlikten kurtuldu.
D) Düşman bizi yok etmenin hesabını yapıyormuş.
E) Meyve kokulu bahçede daha korkunç olaylar yaşanacaktı.
7. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde, ünsüz benzeşmesine (sertleşme) örnek olabilecek bir sözcük yoktur?
A) Yüzündeki bütün çizgileri teker teker incelemeye başladı.
B) Odasında gereksiz olan bütün eşyalar atılmıştı sonunda.
C) Kimseye bir açıklama yapmadan köşkten ayrıldılar.
D) Biraz daha hızlı gitmesi için arabacıyı sıkıştırdı.
E) Saadeti bulmakta güçlük çektiğini herkes biliyordu.
8. Ham iken, pişiren de aşktır. Aşığa acı çektiren ise ayrılık. Yani sevgiliden, yardan ayrılık.
Yukarıdaki parçada aşağıdaki ses olaylarından hangisi yoktur?
A) Ünsüz benzeşmesi (sertleşme)
B) Ünlü daralması
C) Ünlü düşmesi
D) Ünsüz değişimi (yumuşama)
E) Ulama
9. Bu acı öyle ki insanı olgunlaştırıyor. Sabır gücünü artırıyor. Şükretmeyi sağlıyor, gönlü genişletiyor. Öyle genişliyor ki gönül, aşkın gücü acıyı yeniyor.
Yukarıdaki parçada aşağıdaki ses olaylarından hangisi yoktur?
A) Ünlü düşmesi
B) Ünsüz benzeşmesi (sertleşme)
C) Ulama
D) Ünlü daralması
E) Ünsüz değişimi (yumuşama)
10. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde, ünsüz değişimine (yumuşama) örnek olabilecek bir sözcük kullanılmamıştır?
A) Âşık, dostun yakınlığıyla cihandan geçer.
B) Gerçek aşığın derdine hiçbir şey derman olmaz.
C) İnsanoğlu aşktan her geçen gün uzaklaşıyor.
D) Öğrencisinin sevme yeteneğini ölçüyordu.
E) Kimse onun derdinin gerçeğini bilemez.
11. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde, ünlü düşmesine örnek olabilecek bir sözcük kullanılmıştır?
A) Âşık olduğunu sanan asrın insanı, aşktan uzak
B) Göklerin dönüşünü aşkın dalgalarından bilin.
C) Âlemdeki her şey aşk imiş, gerisi dedikodu.
D) Sevinç ve aşk büyük çabaların kanatlarıdır.
E) İnsan varlığını oluşturan dört unsur vardır.
12. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde, ünlü daralmasına örnek olabilecek bir sözcük kullanılmıştır?
A) Mumlar karanlığın içinde yol alan yıldızlar gibi parlıyordu.
B) Binlerce ateş parçası yılan dilleri gibi birbirine karışıyordu.
C) Şerbetçiler akşamları konağın parmaklıklarının dibine diziliyorlar.
D) Yüzbaşının söylediklerinin hiçbirini tam olarak anlayamamıştı.
E) Onu sandallarıyla, gizliden gizliye dinlemeye gelenler olurmuş.
13. Gösterişe, güce (I)alışkındı ama (II)gösterişten kaçınan bir (III)yalınlığın her yanında (IV)hissedilen tevazu, bu kadının hiç (V)bilmediği güç olarak belirmişti.
Yukarıdaki parçada numaralanmış sözcüklerden hangisinde ünsüz türemesi vardır?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
14. Uçları burulmuş ince bıyıkları, alnının parlak genişliğini ortaya koyan, geriye taranmış gür saçları ile herkesin beğenisini kazanmıştı.
Yukarıdaki parçada aşağıdaki ses olaylarından hangisi yoktur?
A) Ünsüz Benzeşmesi (Sertleşme)
B) Ünsüz Değişimi (Yumuşama)
C) Ünlü Daralması
D) Ünlü (Hece) Düşmesi
E) Ulama
15. Beyin yalnızca kendisine acı hissetmesini söyleyecek şekilde temsil edilen uyarıcıları aldığında acı hisseder. Bu nedenle bu kişilere acılarını tanımlattım.
Bu parçada aşağıdaki ses olaylarından hangisi yoktur?
A) Ünsüz Benzeşmesi (Sertleşme)
B) Ünlü Daralması
C) Ünsüz Değişimi (Yumuşama)
D) Ünsüz Türemesi
E) Ünlü Düşmesi
16. Bu (I)küskünlüğü, farklı bir bakışı olan o insanlardan çok, kendisini bu (II)eksikliğiyle dünyaya getiren annesiyle babasına (III)yönelikti. Çevremdekilere bu yüzden daha iyi bakmayı öğrendim (IV)demişti, sonra (V)hafifçe gülerek.
Yukarıdaki parçada numaralanmış sözcüklerden hangisinde, hem ünsüz benzeşmesi (sertleşme) hem de ünsüz değişimi (yumuşama) vardır?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
17. O sadece (I)çelişkilerin değil, büyük yanlışların da insanı olmasına karşın, kendisiyle ilgili (II)gerçeği tüm yüzüyle görebilecek bir (III)yeteneğe (IV)sahiptir (V)aslında.
Yukarıdaki parçada numaralanmış sözcükler, ses olayları bakımından eşleştirilirse, hangisi bu eşleştirmenin dışında kalır?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
18. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ünsüz değişimine (yumuşama) örnek olabilecek bir sözcük yoktur?
A) O an rahatsızlığın bambaşka duyguyla yaşandığı bir andı.
B) Onun gösterdiği bu insanı tanımam, hatırlamam hiç zor değildi.
C) Hem kendisine hem babasına yönelik bir kırgınlığı dile getiriyordu.
D) O insanlar da o zamanlar için birçok oyunu göze almışlardı.
E) İyiliğin bedeli kimi hayatlarda hep böyle mi ödeniyordu acaba?
19. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde, ünsüz benzeşmesine (sertleşme) örnek olabilecek bir sözcük yoktur?
A) Hafiften gülümsemeye mecbur hissetmiştik kendimizi
B) Sonra da bir süre konuşmamış önümüze bakmıştık.
C) Kaçmak, bir kez daha kaçmaktı belki de yeniden denenen.
D) Bu sorunun açabileceği yolda ilerlemek gelmiyor içimden.
E) Yaptığı tüm yanlışlara karşın kendini haklı gösterebilenlerdendi.
20. Bu (I)olasılığı göz ardı edemezdim. Nerede (II)biteceğini bilmediğim bir yolda, kendilerini bana benimle (III)birlikte, yavaş yavaş yazdıran o hikâye kahramanlarının iç dünyasında, tedirginliklerin (IV)sağladığı yaşama (V)gücüyle ilerlemek zorunluluktu.
Yukarıdaki parçada numaralanmış sözcüklerden hangisinde, farklı bir ses olayı vardır?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
21. Süreksiz sert ünsüzlerle (p, ç, t, k) biten sözcükler ünlü ile başlayan bir ek aldıklarında son sesteki sert ünsüz yumuşar.
Aşağıdaki cümlelerden hangisinde bu kuralın dışında bir kullanım vardır?
A) Nişancı, kayık sözünü duyunca eli ayağı kesildi.
B) Çocuklar kamışlığın içinde kurbağalarla oynuyorlardı.
C) Kaya aralarından koskocaman mantar buldular.
D) Bir tencere dolusu bulgur pilavı pişirip yediler.
E) Onlar bu savaşı üç gün üç gece anlattılar.
22. Gün batmadan şehrine ulaşacak, ailesini görecekti. Yüreğine bir acı saplandı. Her şeyi unutmuş kıvranıyordu.
Yukarıdaki parçada aşağıdaki ses olaylarından hangisi yoktur?
A) Ünlü Daralması
B) Ünlü Düşmesi (Hece Düşmesi)
C) Ünsüz Benzeşmesi (Sertleşme)
D) Ünsüz Değişimi (Yumuşama)
E) Kaynaştırma Harfi
23. Aşağıdaki cümlelerde altı çizili sözcüklerden hangisi türetilirken ünlü kaybına uğramıştır?
A) Ayrıldığı obadan yemek isteyememişti.
B) Pınarda karnını bol suyla dolduruyordu.
C) Geçtiği her kasaba, her köy bomboştu.
D) Göklerinde bir tek uçan kuş bile göremedi.
E) O şehir dünyanın en güzel şehriydi.
CEVAP ANAHTARI
1-D 2-B 3-E 4-E 5-D 6-E 7-A 8-B 9-C 10-C 11-A 12-A 13-D 14-C 15-B 16-A 17-E 18-D 19-D 20-C 21-B 22-A 23-A
SES BİLGİSİ TEST 4
Kilim (I)kalbin aynasıdır (II)gönlün sesidir.
Her (III)nakışı bir duygunun ifadesidir.
Kilim sevgiliye (IV)çağrı aşka davettir.
Kimi renkler şikâyettir kimi (V)hasrettir.
1. Yukarıdaki dizelerde numaralanmış sözcüklerden hangi ikisinde ünlü düşmesi (hece düşmesi) vardır?
A) I. ile II. B) II. ile III. C) III. ile IV. D) II. ile IV. E) IV. ile V.
Sensizlik dişlerini kalbime batırıyor.
Bir küçücük kuş olsam gelip konsam eline.
2. Bu dizelerde aşağıda verilen ses olaylarından hangisi vardır?
A) Ünsüz Benzeşmesi – Ünsüz Değişimi
B) Ünlü Düşmesi – Ünsüz Düşmesi
C) Ünsüz Değişimi – Ünsüz Düşmesi
D) Ünlü Daralması – Ünsüz Benzeşmesi
E) Ünlü Düşmesi – Ünsüz Değişimi
3. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ünsüz değişimini (yumuşama) örnekleyen bir sözcük kullanılmamıştır?
A) Müjdele ağaran şafaklarını gökyüzünün
B) Günlük güneşlik türkülerden sağılmış kader
C) Çık da gönül dağlarına yurdumun, seslen
D) Şair, köpüğünde azgın Dicle'nin geceye kavuşur.
E) Erişecek er geç güneşin sahipsizliği
4. Sert ünsüzle biten sözcükler ünlü ile başlayan bir ek aldıklarında, sözcük sonundaki sert ünsüz yumuşar.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bu kurala uymayan bir sözcük kullanılmıştır?
A) Ekmeğimi sen bölersen çoğalırdım.
B) Gidip de dönmemek olur mu oğul.
C) Ağladım ikimize senden çok uzaklarda.
D) Seni zeytin tanesi gözlerinde sevdim.
E) Gurbeti gördüm daha çok gençken.
Sen (I)gücenmiş bir baharsın
(II)Vurgun yemiş (III)savrulmuşsun
Hep yenilmiş hep (IV)kaybetmiş
Hep sırtından (V)vurulmuşsun.
5. Yukarıdaki dizelerde numaralanmış sözcüklerden hangi ikisinde herhangi bir ses olayı yoktur?
A) I. ile II. B) II. ile III. C) III. ile IV. D) II. ile V. E) IV. ile V.
Okşar fideleri her güneş (I)vakti
(II)Başakları okşar mütevekkil
Kışın (III)soğuğunda donar düşleri
(IV)Kavrulur (V)umudu yaz güneşinde
6. Yukarıdaki dizelerde numaralanmış sözcüklerin hangisinde bir ses olayı yoktur?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
Bu akşam da sensizliği anılara sarıp içtim.
Kaybettikten sonra anlıyor insan
7. Yukarıdaki dizelerde aşağıdaki ses olaylarından hangisi yoktur?
A) Ünsüz Düşmesi
B) Ünsüz Değişimi (Yumuşama)
C) Ünsüz Benzeşmesi (Sertleşme)
D) Ünlü Düşmesi
E) Ünlü Daralması
8. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ünlü daralmasına örnek olabilecek bir sözcük kullanılmamıştır?
A) Birbirlerine farklı gözlerle bakıyorlardı böyle zamanlarda.
B) Onun doğası insanın hayattaki yerini belirli- yordu.
C) Herkes kendi hikâyesini yaşıyor bir yerden sonra
D) Yanlışlarla dolu bir hayatı paylaştığı adamı iyi anlıyordu.
E) O günlerde büyük bir iç savaşın çıktığını hatırlıyordu.
9. Siz bir acı (I)hissederken bir başka iş yapmaya (II)daldığınızda ya da heyecanlı bir şey olduğunda, (III)düşündüğünüz şeyi (IV)değiştirdiğinizde artık acı hissetmediğinizi (V)hatırlamıyor musunuz?
Yukarıdaki parçada numaralanmış sözcüklerden hangi ikisinde, birden fazla ses olayı vardır?
A) I. ile II. B) II. ile III. C) III. ile IV. D) I. ile IV. E) IV. ile V.
10. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ünsüz değişimine (yumuşama) örnek olabilecek bir sözcük kullanılmamıştır?
A) Bütün gücünü ve isteğini o gün tüketmişti.
B) Savaştan yeni çıkmış gibi hissediyordum kendimi
C) Başkalarıyla paylaşılmayan bir sırrın ortaklığını istiyordu.
D) İmkânsızlığın yarattığı o garip öfkeyi yaşıyordu.
E) Bu yakınmada küçük bir övgü de hayat buluyordu.
11. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ünsüz değişimine (yumuşama) örnek olabilecek bir sözcük kullanılmamıştır?
A) Bakışlarına içine işleyen bir yorgunluğun ağırlığı yerleşiyordu.
B) Kırgınlığımızı ilk duyduğumda yanıldığını düşünmüştü kadın.
C) Eski coşkusunu ve isteğini yaratabilmek için çok uğraştı.
D) Bu ani ziyaretin sebebi telgrafta belirtilmemişti.
E) Simsiyah bir zevkin içine dalıp hayattan kopuyordu.
12. Genç gazetecinin ölümden şakacı bir tavırla söz edişini dün gibi hatırlıyordu. Böylesine hayat dolu bir gencin öleceğini aklına getirmemişti.
Bu parçada aşağıdaki ses olaylarından hangisi yoktur?
A) Ünsüz Benzeşmesi (Sertleşme)
B) Ünsüz Değişimi (Yumuşama)
C) Ünsüz Düşmesi
D) Ünlü Daralması
E) Ünlü (Hece) Düşmesi
13. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ses olaylarıyla ilgili bir yazım yanlışı yapılmamıştır?
A) Tırnak içine alınmış susgunluğun
B) Kuru dalları bastıkca kırılan eylül
C) Sana bu mektupu uzaklardan yazıyorum.
D) Gelmiyeceğimi bile bile bekleyeceksin.
E) Irmaklar boyunca akar yüreği sefaletin.
14. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde türetilirken ünlü kaybına uğramış bir sözcük kullanılmıştır?
A) Sonuncu bahar olsaydın sonbahar değil.
B) Gücenmiş bir şarkısın sen yol ayrımında.
C) Sen baharı ertelenmiş boynu bükük karanfil.
D) Ve o şarkı söylenmiyor sen olmayınca
E) Ağlamaklı bakışlardan sitemler yağar.
15. Aşağıdaki dizelerin hangisinde ünlü daralmasına örnek bir sözcük kullanılmıştır?
A) Şarkılar söylüyorum bilinmez makamlarda.
B) Yabancı gözlerle aynalardayım şimdi.
C) Yüreğim denizlenir bir şiirin koylarında
D) Gökyüzü mavi kalsın, sana inanıyorum.
E) Nerden bilirdim hüzün türküleri söyleyeceğimi.
16. Aşağıdaki dizelerin hangisinde ulama yoktur?
A) Kalemi kırılmış umutlarımın.
B) Sana türküler söyleyen rüzgârdayım.
C) Bir uzun yolculuk düşmüştü peşime.
D) Tetikte bir ömrün son kurşunusun.
E) Hiç aklıma gelmezdi gülüm.
17. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ünsüz benzeşmesi (sertleşme) yoktur?
A) Türküler mektuptur yeri gelince
B) Düşten bile güzeldi uyanmak sabahlara
C) Aklına cevapsız sorular geliyor.
D) Bir yeni doğuştur, bir yeni ölüm o gün
E) Zemheriye de alışkınız biz.
18. Aşağıdaki cümlelerde altı çizili sözcüklerin hangisinde kaynaştırma harfi yoktur?
A) Anladım bahtıma gün doğmayacak.
B) Güzel günler gelir diye umuyorum.
C) Uyanınca bile hayaller kurdum.
D) Hep aynı yağmurun taneleriyiz.
E) Erenler bağından sevgiler topladım.
19. (I)Kendisini şimdi buradan, o günlerdeki hüzünlü (II)gülümsemesiyle o çok uzaklarda kalmış otel (III)odasında bu (IV)tutkuyu yaşarken yeniden görür gibi (V)oluyorum.
Yukarıdaki parçada numaralanmış sözcüklerin hangisinde kaynaştırma harfi yoktur?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
20. Heybenin ağzını açtı, ekmeğin ucundan büyücek bir parça koparıp yedi.
Bu cümlede aşağıdaki ses olaylarından hangisi yoktur?
A) Ulama
B) Ünlü Daralması
C) Ünlü (Hece Düşmesi)
D) Ünsüz Değişimi (Yumuşama)
E) Ünsüz Düşmesi
21. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde, ünsüz değişimine (yumuşama) örnek bir sözcük kullanılmamıştır?
A) Sultan, dağdağalı geçecek bir yaz için İstanbul’a gidiyordu.
B) Annelerinin kurduğu sininin başına geçerek yemek yediler.
C) Sahne sırası gelmeden önce fiziksel olarak rahatsızlanıyordu.
D) Hayallerinizin gerçekleşmesi bugün atılacak adımlarla başlar.
E) Zihninizi, vücudunuzu, yaşamınızı bütünüyle değiştirebilirsiniz.
22. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ünsüz değişimine örnek bir kullanım yoktur?
A) Yıldız dağlarını suyun dibine gömdüklerini anlatacaklar.
B) Akan yıldızlar burada üst üste yığılıp bir dağ olacaklar.
C) Pınarın üstünde öfkeli bir arı vızıldayarak gidip geliyordu.
D) Dolaşırken evinin eşiğine çökmüş bir karartı gördü.
E) Kurşunu sağ bacağından yemiş, bacağı kütük gibi şişmişti.
23. Adamın sağ bacağındaki yara yüreğini ağzına getirecek kadar sızlıyordu.
Bu cümlede aşağıdaki ses olaylarından hangisi yoktur?
A) Ünsüz Değişimi (Yumuşama)
B) Ünsüz Benzeşmesi (Sertleşme)
C) Ünlü Düşmesi (Hece Düşmesi)
D) Kaynaştırma Harfi
E) Ünlü Daralması
24. Kalabalık (I)çoğaldı, alan (II)ağzına kadar doldu (III)taştı. (IV)Karanlığın içinde insan karartıları gördü. (V)Ortalıkta çıt yoktu.
Yukarıda numaralanmış sözcükler ses olayları bakımından eşleştirilirse hangisi bu eşleştirmenin dışında kalır?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
CEVAP ANAHTARI
1-D 2-C 3-B 4-E 5-D 6-B 7-A 8-A 9-D 10-E 11-E 12-C 13-E 14-B 15-A 16-B
17-C 18-C 19-E 20-B 21-C 22-B 23-B 24-B
SES BİLGİS TEST 5
1. Aşağıdaki cümlelerden hangisindeki altı çizili sözcükte, öteki altı çizili sözcüklerdeki ses olayı yoktur?
A) Babası küçük kızı omzunda taşıyordu.
B) Rüzgârda kaldığı için boynu tutulmuştu.
C) Rüzgârın çağrısına uyup kırlara koştuk.
D) Etrafı ağaçlarla çevrili bir bahçeye girdik.
E) Çocukların oyunu iki saattir sürüyordu.
2. Aşağıdakilerden hangisinde ünsüz yumuşamasının örneği yoktur?
A) İşler uzayınca eve dönmemiz gecikirdi.
B) Arkadaşlarının teşvikiyle yeni bir işe başlamıştı.
C) Kimse, bu olayın tanığı olmak istemiyordu.
D) A şama kadar hepimiz çok acıkmıştık.
E) O gün işlerin çoğunu bitirmiştik.
3. Karşımda hayalin, diyorum ki
Bir fırtınanın kahrına kurban
Bir gün bana ağlarsa bu gözler
Beyhude değildir, bunu bilsin
Bilsin ki bugün, bir sen eziyette değilsin,
Yukarıdaki dizelerden kaçıncısında hece düşmesine uğramış bir sözcük vardır?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
4. Aşağıdaki atasözlerinin hangisinde ünsüz benzeşmesinin örneği yoktur?
A) Irmaktan geçerken at değiştirilmez.
B) Herkesin geçtiği köprüden sen de geç.
C) Her şeyin yokluğu yokluktur.
D) İyi olacak hastanın hekim ayağına gelir.
E) Değirmen iki taştan, muhabbet iki baştan.
5. Aşağıdaki cümlelerden hangisindeki altı çizili sözcükte öteki sözcüklerdeki ses olayı yoktur?
A) Çocuk gizli gizli ağlıyordu.
B) Yol için yiyecek bir şeyler almalıyız.
C) Siz ne zaman geliyorsunuz, dedi.
D) Yararı olur diye biraz gezmesini söyledim.
E) Adam sanki bizi hiç duymuyordu.
6. Aşağıdaki cümlelerden hangisindeki altı çizili sözcükte birden çok kaynaştırma harfi vardır?
A) Çocuğun anlattıklarını hayret içinde dinledik.
B) Sizinle yarın ben de gideyim.
C) Yolun karşısına geçmek için uzun süre bekledi.
D) Dışarıda bekleyenleri, sırayla içeri aldılar.
E) Akşama doğru bahçeye indi.
7. Aşağıdaki cümlelerden hangisinde, altı çizili sözcükte birden çok ses düşmesi olmuştur?
A) Üç gündür uykusuz olduğunu söyledi.
B) Bu teklifi de reddederse yapılacak bir şey yok.
C) Bu iki adam birbirini tanıyormuş.
D) Peki yarın tekrar görüşelim dedi.
E) Biz, Kadıköy vapuruyla gideriz.
8. Aşağıdaki cümlelerden hangisinde geçen altı çizili sözcükte birden fazla ses değişikliği olmuştur?
A) Başkasını görüp haline şükretmek gerekir.
B) Kaybettiklerimizin arkasından boşuna üzülürüz.
C) Her nedense, pek çoğumuz için sabretmek bir işkence gibi gelir.
D) Her şeyin bir gün uçup gideceğini niçin düşünmüyoruz.
E) Bir saklambaç oynuyor gibiyiz hayatla.
9. Aşağıdaki dizelerin hangisinde ünlü daralmasının örneği vardır?
A) Uzakta kalmış mesafeler heyhât
B) Açık gönüllerimiz kanat kanat
C) Geldi zamanı, dört yandan çevirmenin
D) Kalmayacak dünyamız böyle garip
E) Artık bekliyoruz kendi dünyamızda
10. Aşağıdaki cümlelerde geçen altı çizili sözcüklerden hangisinde "ses türemesi" olmamıştır?
A) Kendi hakkını aramayan kişi, olanlara katlanacaktır.
B) Bir şeyler olacağını hissetmişti, ama ne olacağını tam kestiremiyordu.
C) Bu sorunun halli için başvurmadığı yer kalmamıştı.
D) Onların bu derece hissiz olabileceklerini tahmin etmiyordu.
E) Yarın geleceğini zannediyoruz, ama yine gelmeyebilir.
11. Korkulu rüya görmektense uyanık yatmak hayırlıdır.
Bu atasözünde aşağıdakilerden hangisinin örneği vardır?
A) Hece (ünlü) düşmesi
B) Ünlü daralması
C) Yazım yanlışı
D) Ünsüz benzeşmesi
E) Ulama
12. Aşağıdaki cümlelerden hangisinde, altı çizili sözcükte ünsüz benzeşmesine aykırı bir kullanım vardır?
A) Elindeki anahtarla kapıyı açtıktan sonra içeri girdi.
B) Üç gündür, çocukcağız hasta yatıyormuş.
C) Çocuk, yaşadıklarını ayrıntılı biçimde anlatmıştı.
D) Girdiği hiçbir işte hedeflediği başarıya ulaşamamıştı.
E) Aldığı kitapları teker teker yerlerine yerleştirdi.
13. "Kaptıkaçtı, şıpsevdi, vurdumduymaz" gibi bileşik sözcüklerin oluşması aşağıdakilerden hangisi ile açıklanabilir?
A) Ses kaynaşması yolu ile
B) Sözcüklerin tür değişikliğine uğramasıyla
C) Bazı tek heceli sözcüklerin yardımcı eylemlerle birlikte kullanılmasıyla
D) İkinci sözcüğün sözlük anlamından uzaklaşmasıyla
E) Her iki sözcüğün de sözlük anlamını korumasıyla
14. Aşağıdakilerden hangisinde "ses yitimi" yoluyla oluşan bileşik sözcük kullanılmıştır?
A) Cumartesi günü arkadaşlarla maça gideceğiz.
B) Dünkü fırtına ortalığı altüst etti.
C) Sınav başvuruları gelecek ay yapılacak.
D) Hiçbir sosyal olay birdenbire ortaya çıkmaz.
E) Çoğu zaman herhangi bir neden olmaksızın tartışma çıkabilir.
15. Bir sırrı sürüklüyor terlikler tıpır tıpır.
Altı çizili sözcüklerde, sırasıyla hangi ses değişiklikleri olmuştur?
A) Hece düşmesi – ünlü türemesi
B) Ünsüz türemesi – ünlü düşmesi
C) Ünsüz benzeşmesi – ünlü daralması
D) Ünsüz türemesi – ünlü daralması
E) Ünlü düşmesi – ünsüz düşmesi
16. Bir gül olaydı gönlüm, canan koparmak üzre.
Altı çizili sözcükteki ses olayının örneği aşağıdakilerden hangisinde yoktur?
A) Kaybettim ben şimdi bütün güzellikleri.
B) Biz yazmadık alnımıza bu yazıyı.
C) Gün geldi, hayat ufkunu zor buldu cihanda.
D) Senin devrinde hangisi mesut olabildi?
E) Omuz omuza savaştık yaşam kavgasında.
CEVAP ANAHTARI
1-E 2-B 3-B 4-D 5-C 6-C 7-D 8-B 9-E 10-D 11-D 12-B 13-B 14-A 16-D 16-E
SES BİLGİSİ TEST 6
1. Aşağıdaki cümlelerde yer alan altı çizili sözcüklerin hangisinde "ses düşmesi" olmamıştır?
A) Dinleyicilerin sabrı taşmak üzereydi ki, konuşma bitti.
B) Umudumuzu yitirmeye başladığımız sırada Gürhan geldi.
C) İlerleyen dakikalarda konu derinleşti, dikkatler dağıldı.
D) Bazı seyircilerin, devamlı aynı yöne bakmaktan boynu tutulmuştu.
E) Oyun, bir ömrün nasıl boşa geçtiğini dramatize ediyordu.
2. Aşağıdakilerden hangisinde ulama yoktur?
A) Gözlerimin önünden o yıllar geçti.
B) Sen, onu benim kadar tanımazsın.
C) Yıllar önce bulmuştum aradığımı.
D) Dün akşam yine mehtaba çıktık.
E) Boş yere geçen ömre yazık.
3. "Dudak ünsüzü olan "b", aynı sözcükte kendinden önce gelen "n" sesini, "m"ye çevirir."
Aşağıdaki cümlelerde geçen altı çizili sözcüklerden hangisi, bu kurala örnek gösterilemez?
A) Çocuklar, evlerin arasında saklambaç oynuyordu.
B) Şairin sözünü ettiği Sümbül Sinan kim ola ki?
C) "Vadideki Zambak", Balzac'ın bir romanıdır.
D) Üç er, yanlarında da bir onbaşı duruyordu.
E) Orta yaşlı, kamburca bir adama yolu sordular.
4. Biraz acele edelim, gösteri seyredecek zamanımız yok.
Altı çizili sözcükte, aşağıdaki ses değişikliklerinden hangisi veya hangileri olmuştur?
I. Ünlü düşmesi
II. Ses türemesi
III. Geniş seslilerin daralması
IV. Ünsüz yumuşaması
V. Ünlü daralması
A) I ve II B) Yalnız I C) II ve IV D) Yalnız V E) I ve IV
5. Üçüncü kişi iyelik eki alan sözcüklerden sonra kaynaştırma harfi olarak "n" kullanılır.
Aşağıdaki cümlelerden hangisinde kurala uymayan bir sözcük kullanılmıştır?
A) Kendi hatasını anlayınca arkadaşlarından özür diledi.
B) Kursa annesiyle geliyordu, annesi kantinde onu bekliyordu.
C) Her zamanki gibi yerine oturup defterini açtı.
D) Kendi yiyeceğini arkadaşlarına veriyordu.
E) Dostlarına bile haber vermeden şehirden ayrıldı.
6. Aşağıdaki birleşik sözcüklerden hangisinde yalnız ikinci sözcük gerçek anlamından uzaklaşmıştır?
A) Yerelması
B) Adamotu
C) Devetabanı
D) Ateşkes
E) Zeytinyağı
7. Aşağıdaki cümlelerde geçen altı çizili sözcüklerden hangisinde "ses türemesi" olmuştur?
A) Kimin emrettiği değil, ne emredildiği önemli.
B) Çocuğu işe gönderirsen sonucuna katlanırsın.
C) Son akaryakıt zammı, araç sahiplerini kızdırdı.
D) Cevap şıklarını kontrol ettikten sonra soruları okumayı sürdürdü.
E) Renkten renge giriyor, durumu sezdirmemeye çalışıyordu.
8. Aşağıdaki cümlelerden hangisinde ünsüz benzeşmesine aykırı bir sözcük kullanılmıştır?
A) İki yıl önce kardeşini yanına almıştı.
B) İki işçi yeni dikilen ağaçları suluyordu
C) Biz çıktıktan sonra üç kişi gelmiş.
D) Çarşı pazar, o gün oldukça kalabalıktı.
E) Küçük, konuşulan her şeyi anlamışcasına yüzümüze bakıyordu.
9. Aşağıdaki cümlelerden hangisinde yer alan altı çizili sözcükte öteki sözcüklerdeki ses olayı yoktur?
A) Taksinin kapısına sıkışan parmağı kanıyordu.
B) Ben ne söylüyorsam tam aksini yapıyorlar.
C) Müdür beyin ne diyeceğini doğrusu hepimiz merak ediyorduk.
D) Kadın, yarım saattir masaların üstünü siliyordu.
E) Son zamanlarda kimse iyi çalışmıyordu.
10. İmdat çığlıkları mıdır.
Bir felaketi mi duyururlar?
Anlaşılmaz söyledikleri
Camlarda çehreler hayal meyal
Anlaşılmaz niye öldükleri
Altı çizili sözcüklerden kaçı büyük ünlü uyumuna uymaz?
A) 2 B) 3 C) 4 D) 5 E) 6
11. Aşağıdaki dizelerden hangisinde küçük ünlü uyumuna uymayan birden çok sözcük vardır?
A) Belki yok balkonlarda, hanımeli istersiniz
B) Mehtabın yaldızladığı bir deniz kenarı…
C) Betonlar soğudu, koğuş bir tabut gibi sessiz
D) Ne olur çabuk gelin, manzara dağılmadan!
E) Şunlar gece reklamları, toz yeşili canavar sarı
12. Aşağıdaki dizelerden hangisinde ünsüz benzeşmesinin örneği yoktur?
A) Son umut kırılmıştır, / Kafdağı'nın ardındaki.
B) Güvercin şakırtısıdır, / Şafakta yaldızlanan.
C) Görünmez bir mezarlıktır zaman, / Şairler dolaşır saf saf.
D) Tenhalarından şiir söyleyerek, / Kim duysa korkudan ölür.
E) Direkler çatırdar yalnızlıktan, / Sehpada Pir Sultan ölür.
13. Döne döne (I)sonbahara ulaştı (II)yorgunluğum,
(III)Uzaktan ölümün çanlarını duyuyorum.
Geceler uzadı, sabahlar olmak (IV)bilmiyor.
Sürekli (V)alacakaranlıkta hanidir ruhum.
Numaralanmış sözcüklerden hangisinde bir ses olayı yoktur?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
14. Aşağıdaki cümlelerden hangisinde ünsüz düşmesinin örneği vardır?
A) Geçen pazar, Uludağ'da kızılcık topladık.
B) Su tankının üzerinde küçük bir kapakçık vardı,
C) Bu işin bizi ilgilendiren ufacık bir yönü yok.
D) Kulakçık kalbin üst bölümündeki iki küçük boşluğun adıdır.
E) Esra'nın gözünde arpacık çıkmış.
15. I. Biraz sonra onu görmeye gidiyorum.
II. Dünkü programa, Murat'ı niye çağırmadınız?
III. Yeni ders yılı ne zaman başlayacak?
IV. Odanın pencerelerini, içerisi biraz havalansın diye açtım.
V. Bundan sonra böyle bir yanlışınızı görmeyelim.
Numaralanmış cümlelerden hangilerinde "ünlü daralması" olmuş sözcük vardır?
A) I. ve II. B) I. ve III. C) II. ve IV. D) III. ve V. E) II. ve V.
16. Evlerde nice cinayetler (I)işlendi
Dört duvar (II)arasında aile sırları,
Dört duvar arasında (III)dünyanın kahırları
(IV)Bunca çocuk, bunca erkek, bunca kadın
(V)Gözyaşlarıyla beslendi.
Numaralanmış sözcüklerden hangisinde kaynaştırma harfi yoktur?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
CEVAP ANAHTARI
1-B 2-B 3-D 4-E 5-B 6-A 7-C 8-E 9-D 10-B 11-C 12-D 13-A 14-C 15-C 16-A
SES BİLGİSİ TEST 7
1. Aşağıdaki cümlelerden hangisinde ünsüz türemesinin örneği vardır?
A) Elindeki bir demet gülle öğretmenler odasına girdi.
B) İsveççe diye bir dil olduğunu, doğrusu, ben bilmiyordum.
C) Sabahtan beri ıssız bir yolda ilerliyorduk.
D) Bir vergi affının çıkacağını sanmıyorum.
E) Annesini göreceği için çok sevinçliydi.
2. Şahinleyin yüksek uçar,
Kaplan gibi kanlar saçar.
Gökte buluttan nem kapar.
Ben gönlümü bilmez miyim?
Bu dizelerde aşağıdakilerden hangisi yoktur?
A) Ünsüz değişimi
B) Hece düşmesi
C) Ünsüz benzeşmesi
D) Kaynaştırma harfi
E) Ulama
3. Aşağıdakilerden hangisinde bileşik sözcüğün oluşması sırasında birden çok ses düşmüştür?
A) Yarın sabah sekizde sizi burada bekleyeceğim.
B) Cuma günü işin vardı, peki dün niye gelmedin?
C) Yedi yaşından büyük olan bu çocuklar, niçin okula başlamıyor?
D) Bu odayı nasıl yerleştireceğinizi size söylediler mi?
E) Kendine özgü bir yöntemle, fırında sütlaç yapardı.
4. Aşağıdaki dizelerden hangisinde ulama yoktur?
A) Her gecenin ardından gün gibi yakışın var.
B) Deli etmiş bu hasret, ırmak ırmak taşmışım.
C) Bir gece geliver, özlemler bitsin.
D) Kanlı yaş ol gözümde, bağrıma sen ak da gör.
E) Aklın, sana ayrıldığın andan beri dargın.
5. I. Bilmem bana ne oldu, hep seni arıyorum,
II. Özlemin çoğaldıkça huzur bulamıyorum.
III. Petekteki aşk balısın, yediveren gül dalısın.
IV. O yemyeşil gözlerinle sanki başka dünyalısın.
Bu dizelerle ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?
A) I. de ünlü daralmasının örneği vardır.
B) II. de ünsüz yumuşamasının örneği vardır.
C) III. de ünsüz benzeşmesini örneklendiren bir sözcük kullanılmıştır.
D) IV. de kaynaştırma harfi almış sözcük vardır.
E) Ulama örneği yoktur.
6. Aşağıdakilerden hangisinde yer alan altı çizili sözcükte ötekilerden farklı bir ses olayı vardır?
A) Biricik kızı her zaman yanında olmalıydı.
B) Bu daracık odada on beş kişi vardı.
C) Sen de bu çocuklara azıcık anlayış göster.
D) Küçük kızın yüzünde, her zamanki gibi gülücükler vardı.
E) Bu gencecik çocuk, sürekli evde oturmak zorundaydı.
7. Geceleyin bir ses böler uykumu,
İçim ürpermeyle dolar: – Nerdesin?
Arıyorum yıllar var ki ben onu
Âşıkıyım beni çağıran sesin
Bu dörtlükte aşağıdakilerden hangisi yoktur?
A) Dar ünlü düşmesi
B) Kaynaştırma harfi
C) Ünlü daralması
D) Geniş ünlü düşmesi
E) Ünsüz yumuşaması
8. Bu benim derdime uyan bir beste; "Annem öldü!" diye ağlıyor deniz.
Altı çizili sözcüklerde, sırasıyla hangi ses olayları olmuştur?
A) Ünsüz yumuşaması – ünlü türemesi – ünlü daralması
B) Ünsüz yumuşaması – ünlü daralması – ünsüz benzeşmesi
C) Ünsüz benzeşmesi – ünlü düşmesi – ünlü daralması
D) Ünsüz benzeşmesi – ünlü daralması – ünlü düşmesi
E) Ünsüz yumuşaması – ünlü daralması – ünlü daralması
9. Aşağıdaki cümlelerden hangisinde ses olayı ile ilgili bir yanlışlıktan kaynaklanan yazım yanlışı vardır?
A) Ağabeyinin evine gittiğinde, yeğenleri omuzundan inmezlerdi.
B) Amcam, "Kıbrıs'ta düşmanla göğüs göğüse çarpıştık." derdi.
C) Çocukların hiçbiri, oyunun bitmesini istemiyordu.
D) Gönül'ün kardeşi de geçen yıl burada öğrenci imiş.
E) Alnındaki kırışıklıklardan yaşını tahmin etmek kolaydı.
10. Bilmem, böyle niye uzun,
Kalpten kalbe giden yollar.
Bu dizelerde aşağıdakilerden hangisi yoktur?
A) Aşınma
B) Ünlü daralması
C) Ünsüz benzeşmesi
D) Ulama
E) Kaynaştırma harfi
11. Aşağıdaki dizelerden hangisinde, büyük ünlü uyumuna uymayan iki ya da daha çok sözcük vardır?
A) Gönlüme neşe veren hiç bitmeyen rüyamsın.
B) Benim yârim nerde şimdi, acep hangi yerde şimdi?
C) Sevip yanmakla ancak bir gönül mesut olur sanmış.
D) Sakin sanma sevda adli boş bir vehme saplanmış.
E) Seni öyle özledim, dilimde hep duamsın.
12. İki heceli olup ikinci hecesinde dar ünlü bulunan sözcüklere, ünlü ile başlayan ekler getirildiğinde ikinci hecedeki dar ünlü düşer.
Aşağıdakilerden hangisinde bu kuralı örneklendiren bir sözcük vardır?
A) Baba ile oğulun aynı kazada ölmesi, herkesi çok üzmüştü.
B) Kendisine yaptığımız son çağrıya da cevap vermedi.
C) Çocuklar, ihtiyarı görünce oyunu bırakıp kaçtılar.
D) Siz yardım ederseniz, çocuğun ümidi kırılmaz.
E) İki gemi burun buruna geldi.
13. Aşağıdaki cümlelerden hangisinde ünsüz benzeş, meşini örneklendiren birden çok sözcük vardır?
A) O gün, hepimiz çok yorulmuştuk.
B) Bir saatlik bir yolculuktan sonra Trabzon'daydık.
C) Bir süre, sokakta oynayan çocukları izledi.
D) Yılmaz Bey, eskiden çok inatçı biriymiş.
E) Kapıyı açtıktan sonra yavaşça içeri girdi.
14. Aşağıdaki cümlelerden hangisinde ünsüz değişiminin örneği vardır?
A) Yaz aylarında, televizyonda izlenecek program bulamazdı.
B) Odadaki eşyaların çoğu, oldukça eskimişti.
C) Deniz kıyısında yürümek için, güneş doğmadan evden çıktı.
D) Yarın yağmur yağmazsa Sapanca'ya gitmeyi planlıyoruz.
E) Şiddet içeren programlar, çocukları olumsuz etkiliyor.
15. Aşağıdaki cümlelerden hangisindeki altı çizili sözcükte farklı bir ses düşmesi olmuştur?
A) Yapraklar rüzgârın önünde savruluyordu.
B) Altı ay İngiltere'de kalınca, İngilizcesini ilerletti.
C) Ailesinden ayrı kalmak onu çok üzüyordu.
D) Dedem avludaki ağacın dallarına bizim için salıncak kurardı.
E) Aitmiş yaşındaydı, ama saçları kıvrım kıvrımdı.
16. İki ünlü arasında kalan sert ünsüzler yumuşayarak "b, c, d, ğ" ye dönüşür.
Aşağıdakilerden hangisinde bu kuralı örneklendirmeyen bir yumuşama olmuştur?
A) Sevgilim güvenme güzelliğine
B) Yıllardır bir kılıcım kapalı kında
C) Aldanma talihin pembe rengine
D) Şefkatine inandığım biri var gibi
E) Başucumda biri bana "Su yok!" desin de
CEVAP ANAHTARI
1-D 2-A 3-B 4-C 5-D 6-D 7-E 8-E 9-A 10-D 11-B 12-B 13-E 14-B 15-D 16-C
